Муносибатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Ҷопон

Муносибатҳои дипломатӣ байни Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷопон 2 феврали соли 1992 барқарор шудаанд.

Сафорати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷопон 28 ноябри соли 2007 ифтитоҳ ёфтааст ва Сафорати Ҷопон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон 26 январи соли 2002 кушода шудааст.

Сафири фавқулода ва мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷопон Фарҳод Салим (аз соли 2024) ва сафири фавқулода ва мухтори Ҷопон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон хонум Кейко Фурута  (аз соли 2025) мебошад.

Дар давраи муносибатҳои дипломатӣ байни ду кишвар барои таъмиқи минбаъдаи ҳамкориҳои амалӣ заминаи хубе бунёд гардидааст ва аз ҳама муҳим – сатҳи баланди мушорикат, эътимоди тарафайн ва эҳтиром ба даст омадааст.

Рӯйдоди муҳим дар муносибатҳои дуҷониба ин боздидҳои корӣ ва расмии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз Ҷопон ба Ҷопон дар солҳои 2001, 2003 ва октябри соли 2018 доир шудаанд. Натиҷаи сафарҳои мазкур ба рушди ҳамкориҳои дуҷонибаи Тоҷикистону Ҷопон такони тоза бахшиданд.

Сафари расмии Сарвазири Ҷопон Шиндзо Абэ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон 24 октябри соли 2015 барои рушди муносиботи дӯстона, ҳамкориҳои мутақобилан судбахш ва таҳкими заминаи қарордодию ҳуқуқии ҳамкорӣ такони ҷиддӣ бахшида, ҷиҳати тавсеаи минбаъдаи онҳо марҳалаи навро оғоз намудааст.

Гурӯҳи дӯстии байнипарлумонӣ байни Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Парламенти Ҷопон соли 2008 таъсис ёфтааст. Нахустин нишасти гурӯҳи дӯстии байнипарлумонӣ бо иштироки ҳайатҳои вакилони ду кишвар 6 марти соли 2019 дар ш. Токио ва вохӯрии дуюми он 2 августи соли 2022 дар ш. Душанбе доир шудааст.

Ба тақвияти муносибатҳои дуҷониба сафарҳои расмии вазири корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Ҷопон (охирон маротиба соли 2022) ва вазири корҳои хориҷии Ҷопон ба Тоҷикистон (охирон маротиба моҳи майи соли 2019) мусоидат намуданд.

Тоҷикистон ва Ҷопон машваратҳои сиёсиро ба сифати абзори муҳим барои тақвияти муносибатҳои фарогир истифода мебаранд. То ба имрӯз се даври машваратҳои сиёсӣ (дар солҳои 2013, 2018 ва 2021) байни вазоратҳои корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷопон баргузор гардидаанд.

Нахустин даври Комиссияи байниҳукуматии Тоҷикистону Ҷопон оид ба ҳамкориҳои иқтисодӣ, илмӣ ва техникӣ 14 апрели соли 2017 дар Токио баргузор гардидааст. Ҷаласаи дуюми Комиссияи байниҳукуматӣ соли 2023 дар ш. Душанбе баргузор шудааст.

Заминаи шартномавӣ-ҳуқуқии ду кишварро тақрибан 70 созишномаҳои байниҳукуматӣ ташкил медиҳанд.

Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷопон дар чаҳорчӯби СММ ва дигар созмонҳои бонуфузи байналмилалӣ ва ниҳодҳои молиявӣ ҳамкорӣ менамоянд. Ду кишвар ташаббусу номзадиҳои якдигарро дар доираи созмонҳои байналмилалӣ ҷонибдорӣ менамоянд.

Майдони хуб дар самти ҳамкориҳои бисёрҷониба Муколамаи «Осиёи Марказӣ + Ҷопон» маҳсуб меёбад. Ин сиғаи ҳамкории минтақавӣ аз соли 2004 инҷониб амал мекунад, ки дар доираи он нишасту вохӯриҳо дар сатҳи коршиносон, муовинони вазир ва вазирони корҳои хориҷии кишварҳои узви Муколама баргузор мешаванд. 9-мин нишасти вазирони корҳои хориҷии “Муколамаи Осиёи Марказӣ+Ҷопон" 24 декабри 2022 дар Токио доир шуд, ки зимни он масъалаҳои тавсеаи ҳамкориҳои Осиёи Марказӣ бо Ҷопон, 30-солагии истиқрори муносибатҳои дипломатӣ, татбиқи ҳадафҳои рушди устувор дар минтақа ва таҳкими муносибатҳои байналмилалӣ ва минтақавӣ баррасӣ гардиданд.

Дар таҳкими муносибаҳои дуҷониба фаъолияти Агентии ҳамкориҳои байналмилалии Ҷопон (JICA) нақши бориз дорад, ки аз соли 2006 дар рушди соҳаҳои иқтисодӣ-иҷтимоии Тоҷикистон саҳми босазо мегузорад.

Ҳамкории Тоҷикистону Ҷопон дар соҳаи маориф аз соли 1993 рушд менамояд. Зиёда аз 2500 намояндагони мақомоти мухталифи кишвар то ба ин рӯз дар давраҳои омӯзишӣ дар Ҷопон иштирок кардаанд. Саҳми муносиби худро “Барномаи бурсияҳои таҳсилӣ барои рушди иқтидори захираҳои инсонӣ” (JDS) дар омодасозии мутахассисони хизмати давлатӣ аз соли 2008 гузошта истодааст. То имрӯз дар чаҳорчӯби барномаи мазкур 136 хизматчии давлатии кишвар унвони магистр ва докториро соҳиб шуданд.

Ҳамкории дуҷониба дар соҳаи нақлиёт аз соли 1999 рушд мекунад. То ба имрӯз тарҳу лоиҳаҳои хурду бузург дар доираи кумакҳои грантӣ ва техникӣ, аз ҷумла лоиҳаҳои грантии бозсозии роҳҳои автомобилгарди Дӯстӣ-Панҷи Поён (марҳилаи 1 ва 2), Бохтар-Дӯстӣ, сохтмони терминали боркашонии фурудгоҳи байналмилалии Душанбе ва қитъаи роҳи Қизилқалъа-Бохтари шоҳроҳи Душанбе-Бохтар роҳандозӣ шудаанд.

Ҳукумати Ҷопон барои беҳбудии системаи оби нӯшокӣ дар ноҳияҳои алоҳидаи ҷумҳурӣ пайваста саҳм мегузорад. Лоиҳаи «Барқарор намудани низоми таъмини оби нӯшокӣ дар ноҳияи Мир Сайид Алии Ҳамадонӣ» ва Лоиҳаи «Барқарор намудани низоми таъмини оби нӯшокӣ дар ноҳияи Панҷ» мисоли равшани ҳамкории судманд байни кишварҳост.

Ҳамкориҳо дар соҳаи энергетика батадриҷ ривоҷ меёбанд. Татбиқ ва баистифодадиҳии лоиҳаи «Беҳтар кардани вазъи зеристгоҳҳо дар шаҳри Душанбе» намунаи хуби ин ҳамкориҳо мебошад.

Фаъолияти якумин корхонаи муштараки Тоҷикистону Ҷопон – «Аввалин» дар вилояти Хатлон, ки бо иштироки ширкати саҳҳомии ҷопонии «Cokey Systems Co. Ltd.» таъсис ёфтааст, дар рушди робитаҳои иқтисодӣ саҳми назаррас мегузорад.

 Ҳамкории судбахши ширкати ҷопонии Gojo & Company, Inc. бо ҶСП ТАҚХ «Ҳумо» дар соҳаи ҷалби сармояи ҷопонӣ ба муносибатҳои иқтисодӣ такон мебахшад.

Гардиши мол байни ду кишвар дар соли 2023 беш аз 108 млн. доллари ИМА ва дар соли 2024 беш аз 109 млн. доллари ИМА-ро ташкил додаст.

01.03.2025